GEO-certificaat

Historie
Niet alle golfbanen in de wereld worden duurzaam onderhouden. In binnen- en buitenland stonden golfbanen vaak bekend om het overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen, kunstmest, grond- en oppervlaktewater. Gelukkig komt hierin snel verandering, nu bij de meesten van ons is doorgedrongen dat de samenleving moet verduurzamen, willen we nog een leefbare planeet overhouden voor toekomstige generaties. Ook bij de meeste golfbanen is het roer om. Ze zijn de weg ingeslagen van duurzaam beheer, waarbij zorgvuldig wordt omgesprongen met natuurlijke hulpbronnen en het behoud van diversiteit van flora en fauna. Golfclub Heelsum heeft reeds vanaf haar oprichting duurzaam beheer hoog in haar vaandel staan. De clubleden zijn er zich van bewust dat wij golfen in een prachtig gebied, “de Helsum”, dat tot begin vorige eeuw onderdeel was van de Veluwezoom, met schrale gronden begroeid met heide waar schaapskuddes graasden.  Na ontginning rond 1900 is het gebied tot 2000 als landbouwgrond in gebruik geweest. Nu is een derde deel van de landbouwgronden omgevormd tot golfbaan, en een derde deel wordt op termijn omgevormd tot nieuwe natuur. Ook bevindt onze baan zich op historische grond, waar op 17 september 1944 de 1st British Airborne Division landde in het kader van de “ Operation Market Garden”, met als doel de brug in Arnhem in bezit te krijgen.
Kortom, Golfbaan Heelsum verdient het om duurzaam beheerd te worden. Het beheer is gericht op behoud en zo mogelijk verhoging van de diversiteit in flora en fauna zoals die voorkomt op de Veluwe, met heide en een verscheidenheid aan grassoorten en bomen zoals grove den, berk en eik. Golfbaan Heelsum spiegelt zich graag aan Engelse en Schotse voorbeelden van klassieke heidebanen, waarbij gebruik wordt gemaakt van het oorspronkelijke landschap met unieke holes, gedicteerd door de omgeving en de natuur, en natuurlijke bunkers (oorspronkelijk waren het schuilplaatsen voor schapen). Ook worden de fairways plaatselijk onderbroken ter versterking van het natuurbeeld. Vanwege de dominantie van de natuur in de baan worden de natuuronderdelen afzonderlijk onderhouden met het oog op verdere ontwikkeling van flora en fauna.


Een indruk van de “Alwoodley” die geldt als referentiebaan voor Golfbaan Heelsum

Onze baan krijgt door opzettelijke verschaling van de grond en aanleg van heide steeds meer het karakter van een heidebaan.

GEO en GEO-certificaat
GEO staat voor Golf Environmental Organisation. Golfbaan Heelsum ontving in 2013, haar eerste, in 2016 haar tweede en nu dus haar derde GEO-certificaat, hetgeen betekent dat de golfbaan zo duurzaam mogelijk wordt beheerd, waarbij o.a. gekeken wordt naar (1) beheer van landschap en natuur, (2) gebruik van water, kunstmest en pesticiden, (3) energieverbruik en afvalbeheer. Alle voorgaande GEO-certificaten waren 3 jaar geldig, maar het nieuwe GEO-certificaat is 5 jaar geldig. In 2019 moest voor de derde keer een GEO aanvraag worden ingediend, maar door de coronacrisis liep de GEO rapportage een behoorlijke vertraging op. Bovendien moesten nu alle gegevens over de club en de baan digitaal aangeleverd worden via de GEO website hetgeen extra veel werk heeft gekost. De GEO commissie bestaande uit Sietse Brouwer, Ton Baltissen, Luud Gilissen, Gerd-Jan Toonen en Pierre de Wit heeft de rapportage voorbereid daarbij geholpen door hoofdgreenkeper Jeroen Brouwer de Koning. Na indiening van de aanvraag (zomer 2020) werden alle gegevens op GEO criteria getoetst door evaluator Paul van Kan. Van Kan heeft naast controle van de aanvraag ook de baan en de faciliteiten bezocht en gecontroleerd. Anders dan bij voorgaande aanvragen is het nieuwe GEO certificaat geen drie maar vijf jaar geldig. Een golfbaan kan niet op alle bovengenoemde aandachtspunten excelleren en daarom worden haalbare doelen gesteld. Voor de periode 2020-2025 werden door GC Heelsum o.a. de volgende doelen gesteld:

• Landschap en Natuur
  We zullen de golfbaan nog verder verschralen ter bevordering van toename van het aantal planten en vogelsoorten. We zijn al op de goede weg. In 2019 werden 333 plantensoorten waargenomen waaronder als nieuwkomers de brede wespenorchis en de rietorchis.

Brede wespenorchis	Rietorchis

• We streven naar uitbreiding van het heideareaal. De laatste jaren is dit met wisselend succes gebeurd. De droge zomers van 2018 en 2019 hebben de heide geen goed gedaan. In 2020 werd door een groot aantal vrijwilligers de bestaande heide uit geharkt om heidezaad weer aan het zonlicht bloot te stellen. In 2021 en 2022 gaan we op verschillende locaties in de baan jonge heideplantjes uitzetten.
• De klusgroep verwijdert bomen en struiken die niet in het heidelandschap passen zoals Amerikaanse vogelkers, Robinia (Pseudoacacia) en braam. Ook zal de heide bijgehouden worden om vergrassing tegen te gaan.
• Naast planten, paddenstoelen, reptielen en vogels zullen de komende jaren ook insecten geïnventariseerd worden. Aan bijzondere vogels (er komen in totaal 73 soorten voor) werden in afgelopen periode als nieuwkomers de gekraagde roodstaart gezien en de nachtegaal gehoord. 

Gekraagde roodstaart	Nachtegaal

• Er zijn nu in totaal 80 soorten paddenstoelen waargenomen. Vooral de mycorrhiza paddenstoelen (leven in associatie met wortels van bomen) nemen sterk toe. Enkele voorbeelden zijn de gewone fopzwam, de gewone franjezwam en de bruine ringboleet die op grove den voorkomen en de heideknotszwam die op heide voorkomt. 

Gewone franjezwam	Bruine ringboleet
Gewone fopzwam	Heideknotszwam

 
Water

• We streven er naar om het waterverbruik op fairways en greens te verminderen door in de toekomst de bestaande regeninstallatie te vervangen en sectorsproeiers aan te brengen waardoor er een meer gerichte en efficiënte beregening plaatsvindt. 

Energie

• Er zal een onderzoek gedaan worden naar de haalbaarheid van het plaatsen van zonnepanelen en oplaadpalen voor elektrische auto’s.

Milieu

• We gaan komende jaren werken aan implementatie van de criteria voor de   Green Deal sportvelden, waarbij het gebruik van chemische middelen en meststoffen sterk teruggebracht gaat worden. 

Communicatie

• We gaan de clubleden meer bewust maken van het GEO gedachtengoed via artikelen op de website en in nieuwsbrieven.
• Het nieuwe GEO certificaat zal op het clubgebouw aangebracht worden. 

Beoordeling en aanbevelingen door de evaluator
 Evaluator Paul van Kan was goed te spreken over onze GEO rapportage maar deed ook aanbevelingen voor verbeteringen. Hierbij geheel willekeurig enkele opmerkingen van de evaluator:
 
“Vanaf de aanleg is zeer goed ingespeeld op de landschappelijke waarden (smeltwaterwaaier met droogdalen uit de laatste ijstijd) en ecologische potenties (heide en open zand); 3 landschapzones met elk een eigen streefbeeld: sandr (open zand in droogdalen), helsum (heide, vliegdennen), airborne (grazig,parkachtig) landschappelijke openheid zorgvuldig gerespecteerd (bv halfondergrondse schuilplekken).”
 
Aanbeveling 1: “Behoud en versterk de landschappelijke driedeling en profileer hiermee naar buiten”.
 
Aanbeveling 2: “Maak samen met de inventarisatie-specialisten een eenvoudige werkkaart van de baan met beheerzones met daarin gebieden met kenmerkende biotopen en bijbehorende soorten en locaties van beschermde verblijfplaatsen; maak met hen jaarlijkse update en formuleer kansen om te versterken d.m.v. inrichting en beheer”.
 
Er waren natuurlijk veel meer aan- en opmerkingen. Het volledige GEO-evaluatierapport is in te zien op de website (pdf) evenals het GEO-certificaat.
 
Zoals gezegd is het GEO-certificaat voor vijf jaar geldig. De website van GEO biedt nu de mogelijkheid om alle gevraagde gegevens jaarlijks bij te werken, waardoor de nieuwe aanvraag in 2025 minder veel werk gaat kosten.